Hover

Historia

Daugavpils – drugie co do wielkości miasto na Łotwie, znajduje się na brzegu rzeki Dźwiny (Zapadnaja Dwina) w południowo-wschodniej części kraju, 232 km od stolicy Rygi. Miasto kilkakrotnie zmieniało nazwę: Dyneburg (1275), Borysoglebsk (1656–1667), Dźwinsk (1893–1920), od 1920 r. Daugavpils.

Początki miasta sięgają średniowiecza, kiedy tereny obecnej Łotwy zdobyli niemieccy rycerze Zakonu Kawalerów Mieczowych. Kroniki historyczne świadczą, iż Zamek Dyneburg na szlaku handlowym „od Waregów do Greków”, który przebiegał po Dźwinie i leżał przy granicach rosyjskich i litewskich, w 1275 r. założył mistrz Zakonu Kawalerów Ernst von Ratzeburg. Zamek stał się ważnym umocnieniem i został otoczony osadą handlową.

Zamek Dyneburg był zagrożony ze strony Księstwa Połockiego i Księstwa Litewskiego; kilkakrotnie próbowały go zniszczyć wojska rosyjskie i litewskie. Pierwsza bitwa przy murach zamku odbyła się w 1277 r., kiedy książę litewski Trojden przez miesiąc oblegał zamek, lecz zamek wytrzymał.
W XIV–XV w. Zamek Dyneburg niejednokrotnie doświadczył napadów książąt litewskich i rosyjskich; zamek był niszczony i odbudowywany, ponieważ miał bardzo ważne znaczenie strategiczne. Zakon Kawalerów nie szczędził środków na umocnienie zamku. W 1347 r. mistrz zakonu Goswin von Herike umocnił zamek czteroma wieżami.

Komtur Dyneburga na początku XV w. stał się jedną z najważniejszych osób zaufanych niemieckiego zakonu. W tym okresie Zakon Kawalerów mieczowych wiele razy wykorzystywał garnizon Zamku Dyneburg do napadów na ziemie rosyjskie, stwarzając zagrożenie dla Pskowa i Nowogrodu. Po przyłączeniu tych ziem do Księstwa Moskiewskiego, książę moskiewski Iwan III dla zabezpieczenia zachodniej granicy zarządził kampanię wojenną przeciwko Inflantom, które na końcu XV w. straciły swoją potęgę i były bliskie upadku.

W 1481 r. około dwudziestotysięczna armia Iwana III na krótki okres zdobyła Dyneburg. Zgodnie z warunkami zawartego prze Iwana III i mistrza zakonu Woltera von Plettenberga rozejmu wszystkie zdobyte tereny zostały oddane Inflantom, które zobowiązały się przez 50 lat płacić daninę Księstwu Moskiewskiemu. Umowa ta przedłużyła istnienie Inflant o ponad pół wieku. Osłabione państwo zniszczyły dopiero Wojny Inflanckie (1558–1582).

W drugiej połowie XVI w. wojsko inflanckie nie było w stanie odeprzeć ataków armii rosyjskiej i postanowiło oddać się pod opiekę Rzeczypospolitej. W 1559 r. Zamek Dyneburg wraz z innymi zamkami został zastawiony u króla Polski Zygmunta II Augusta, a w 1561 r. Zakon Kawalerów Mieczowych przestał istnieć. W Łatgalii przez ponad dwa stulecia (1561–1772) panowali Polacy – stworzyli tutaj Inflanty Polskie.

Wojsko Iwana Groźnego 11 sierpnia 1577 r. zdobyło Zamek Dyneburg, który podczas długich Wojen Inflanckich został doszczętnie zniszczony. Po trzystu latach rozkwitu, zamek stracił swoje znaczenie militarne.

Tym niemniej znaczenie strategiczne terenu środkowej Dźwiny wzrosło, gdyż krzyżowały się tutaj interesy Rosji i Polski. Iwan Groźny zaczął budowę nowego zamku w odległości 19 km od starego zamku w dół rzeki, gdzie dzisiaj znajduje się miasto Daugavpils. Budowę kontynuowali Polacy, po rozejmie ze stycznia 1582 r. z Rosją, kiedy teren obecnej Łatgalii m.in. nowy zamek został wcielony do Rzeczypospolitej.

Król Stefan Batory w 1582 r. nadał miejscowości Dyneburg (dzisiaj Daugavpils) magdeburskie prawa miejskie. Był to ważny akt prawny, który stanowił o istnieniu miasta przy fortyfikacji. Miastem rządził magistrat.

W XVII w. Dyneburg stał się ważnym punktem handlowym i celnym. W tym czasie Krajami Bałtyckimi chciała zawładnąć Polska, Rosja i Szwecja. Nowy Zamek Dyneburg i miasto niejednokrotnie przetrwały najazdy wroga np. w 1600 r. i 1655 r. miasto zdobyli Szwedzi.

W czerwcu 1656 r. cesarz Aleksiej Michałowicz napadł na Zamek Dyneburg i wypędził Szwedów. Zdobyte miasto, któremu nadał nazwę Borysoglebsk, wchodziło w skład Rosji przez 11 lat. Dyneburg został odzyskany na mocy układu andruszowskiego w 1667 r. i do 1772 r. należał do Rzeczypospolitej. W 1677 r. Dyneburg został administracyjnym centrum Księstwa Inflanckiego i rezydencją biskupa.

Nowe próby miasto musiało przetrwać na początku XVIII w. III wojna północna (1700–1721) zapoczątkowała ostatnią fazę rozwiązania kwestii terenów Bałtyckich i w sposób znaczny zmieniła polityczną mapę nad Bałtykiem. Wojna rozpoczęła się w 1700 r. nieudanym uderzeniem wojsk saskich (sojuszników Rosjan) na Rygę. W owym okresie w Dyneburgu zimowało wojsko saskie. Wojna doprowadziła mieszkańców miasta do okropnej biedy i spustoszenia. Szerzyły się choroby i epidemie. W 1710 r. na terenie Łatgalii panowała dżuma, która w znacznym stopniu dotknęła mieszkańców miasta. Wymarł pawie cały garnizon Dyneburgu, zamek został rozbrojony, a działa przewiezione do Wilna. Zamek i miasto upadły.

W XVIII w. doszło do rozbiorów Polski, zgodnie z koncepcją która pojawiła się już w połowie XVII w. Wewnętrzne niezgody przybliżyły upadek państwa. Prusy i Austria kilkakrotnie zabiegały o tzw. podział dziedzictwa Polski. Negocjacje trwały od 1769 r. do 1772 r. i zakończyły się umową trzech mocarstw – Prus, Austrii i Rosji. Rosja zagarnęła Łatgalię (Inflanty Polskie) oraz województwo mścisławskie, witebskie i połockie.

W 1772 r. po I rozbiorze Polski Dyneburg przyłączono do Rosji i wszedł on w skład guberni połockiej, a od 1802 r. należał do guberni witebskiej. 21 września 1781 r. Dyneburg otrzymał nowy herb, który obowiązywał do 1917 r.

Wielkie zmiany w Dyneburgu nastąpiły wraz z budową nowej twierdzy, którą rozpoczęto w 1810 r. w związku z niebezpieczeństwem napadu ze strony Napoleona. W 1812 r., na początku wojny budowę twierdzy dopiero zaczęto, lecz odgrywała ona ważną rolę w obronie północnowschodniej granicy Rosji. Twierdzę budowano także po wojnie. W maju 1833 roku Twierdza Dyneburg została uroczyście poświęcona, lecz konstruowanie budynków i umocnień trwało do 1878 r.

W połowie XIX w. wraz z budową kolei w Rosji, Dyneburg stał się ważnym węzłem kolejowym. Przez miasto przebiegały ważne magistrale m.in Petersburg-Warszawa, Ryga-Orzeł. Budowa kolei przyczyniła się do wzrostu rozwoju gospodarczego miasta.

W 1893 r. z rozkazu imperatora Aleksandra III zmieniono nazwę Dyneburg na Dźwińsk.

Na przełomie XIX i XX w. Dźwińsk staje się gospodarczym i kulturowym centrum północnozachodniej prowincji. W 1913 r. Dźwińsk miał 112 848 mieszkańców, czyli więcej niż Mińsk.

W okresie I wojny światowej Dźwińsk był miastem frontowym, mieścił się tutaj 5 Sztab Armii Rosyjskiej. Miasto zostało mocno zniszczone, znacznie zmniejszyła się ilość mieszkańców, liczne fabryki zostały przemieszczone w głąb Rosji. W lutym-grudniu 1918 roku w mieście panowali Niemcy, następnie Dźwińsk zajęli bolszewicy.

3 stycznia 1920 roku miasto od bolszewików uwolniły połączone armie Łotewska, Polska i Litewska. Miastu nadano nazwę Daugavpils.

W okresie międzywojennym w mieście kwitło życie gospodarcze i kulturowe, rozwijała się sfera edukacji. W latach 30-tych wybudowano monumentalny budynek – Dom Jedności, a także Most Jedności.

W czerwcu 1940 roku Republika Łotewska została wcielona do ZSRR, a w 1941 r. okupację sowiecką zmieniła hitlerowska. W Twierdzy Dyneburg naziści stworzyli getto żydowskie i obóz rosyjskich jeńców wojennych Stalag–340. Podczas wojny na terenie miasta zamordowano ponad 125 tysięcy osób.

W mieście podczas II wojny światowej zniszczono ponad 70% budynków. 27 czerwca 1944 roku do miasta wkroczyła Armia Czerwona.

W okresie powojennym bardzo szybko rozwijała się gospodarka i życie kulturowe miasta. Wybudowano kilka nowych zakładów, placówki oświatowe i kulturowe, założono nowe osiedla.

W 1991 r. Republika Łotewska odzyskała niepodległość i rozwój miasta potoczył się nieco inaczej. Daugavpils stał się centrum kultury i oświaty Wschodniej Łotwy. Miasto nazywają miniaturą Europy, ponieważ zawdzięczając swojej historii miasto stało się bardzo narodowościowo zróżnicowane. Wielokulturowość odzwierciedla się m.in. w architekturze, sztuce lub tradycjach.